Pediatrik (Çocuk) Cerrahi Nedir ?

Pediatrik cerrahi; “belirli bir yaş grubuna uygulanan bütün cerrahi girişimler” olarak tanımlanabilir. Pediatrik cerrahi genel cerrahinin bir dalı veya erişkin cerrahisinin minyatürize edilmiş bir şekli olarak yorumlanmamalıdır. Çocukların yaşa bağlı olarak belirgin fiziksel ve psikolojik farklılıkları nedeniyle özel bir biçimde düşünülmesi gerekmektedir. Çocukların cerrahi uygulamasında da en iyi sonuçlar çocukların tedavisinde uzmanlaşmış doktor ve hemşire ekipleriyle ve özelikle bu amaçla düzenlenmiş kurumlarda elde edilmektedir. Her pratisyen hekim, çocukların ve erişkinlerin cerrahi tedavisindeki ana fiziksel ve psikolojik farklılıklar konusunda bilgili olmak zorundadır.

Fiziksel Farklılıklar

1. Erişkinde hücre bölünmesi, daha çok vücudun eskiyen veya hasar gören bölümlerinde ve reprodüktif amaçlarla oluşur. Çocuklarda ise aksine, büyümeyi sağlamak için hücre bölünmesi hızlıdır. Bu bölünme, özellikle hayatın ilk 4 haftasında ve daha az olarak da puberte sırasında belirgindir.

2. Artmış hücre bölünme hızına sahip infantlar, yetişkin ve yaşlılara göre mükemmel iyileşme gücüne sahiptir. Bu nedenlede çocuklar fiziksel travmalara karşı aşırı dirençlidir. Travmatik olaylardan sonra vücud fonksiyonların normale dönmesi oldukça hızlıdır. Diğer taraftan hücre bölünme hızının aktif olması nedeniyle radyasyon, sitotoksik ilaçlara daha az dirençlidir ve bu ajanların meydana getirdiği hasarlara karşı daha duyarlıdırlar. Yenidoğan cerrahisi, doğumu takiben bağımsız bir yaşam kazanma arasındaki geçiş durumu nedeniyle komplikedir. Bu geçiş süresinde vücud fonksiyonlarının maternal hormonlardan etkilenmesi ve kendi hormonlarının düzenlenmeye başlaması nedeniyle infantın metabolizması oldukça değişiktir. Ayrıca infantın bazı organları başlangıçta hayatın daha sonraki dönemlerindeki kadar mükemmel fonksiyon göstermez. Maksimal etkinliğe ulaşması günler, haftalar ve hatta aylar alabilir.

4. Yenidoğanda enfeksiyona karşı direnç düşüktür ve bu da anneden plasenta yoluyla geçen passif immunite şeklindedir. Enfeksiyona karşı aktif direnç tedricen gelişir. Lenfatik sistem, vücud enfeksiyon aktivitelerinde ana kaynaktır ve çocuklarda bu sistem çok iyi gelişmiştir.

5. Çocuklarda cerrahi müdahale gerektiren en önemli durumlar konjenital malformasyonlardır ve bunlar da acilen düzeltilmediklerinde birkaç günde bebeğin ölümüne yol açacak kadar ciddi olabilirler. Bazıları ise daha az önemli olup hayatın daha ileriki devrelerinde düzeltilebilirler.

6. Travma, çocuklarda sık görülür. Fakat travmanın tipleri ve tedavisi erişkinlere göre oldukça farklıdır.

7. Erişkin malignensileri sıklıkla epitelyal dokulardan gelişirken, bunun tersine çocuklardaki malignensiler genellikle embryonik dokudan gelişirler ve çok maligndirler. Ancak bunların bazıları sitotoksik ilaçlara çok hassastır.

Psikolojik Farklılıklar

- Özellikle küçük çocuklarla doktor arasında büyükler gibi direk iletişim mümkün olmaz. Semptomların tanımlanması ve hikaye alınması mümkün olmaz. Bu nedenle cerrah diğer kişilere, genellikle ebeveynlere ve özellikle anneye tabidir. Çocuk büyük dahi olsa cerrah hasta ile olduğu kadar annesi ile de muhatap olmak durumundadır, bu da doktor hasta ilişkisini daha da karmaşık hale getirir. Genellikle anneler çok dikkatlidir ve olayı iyi naklederler, fakat doğal olarak anksiyeteleri vardır ve çocukların semptomlarını ister istemez bir miktar büyütürler. Doktor bu durumu daima hesaba katmalıdır. Doktor, hastanın durumu ümitsiz olsa da karamsar olmaktan kesinlikle kaçınmalıdır. Zira ailenin kooperasyonuna kesin ihtiyaç vardır ve bu kritik durumda onların yıkılmasına müsade edilmemelidir. Çok zor şartlardaki çocukların, sağlıklarını yeniden kazanma konusunda varolan aşırı güçleri göz önüne alınarak ümidi kaybetmemek gerekir.

- Çocuklar hastaneye sadece kesinlikle kaçınılmaz durumlarda yatırılmalıdır. Hastaneye yatırılan çocuklar daima diğer hastalardan enfeksiyon alma riski taşır. 5 yaşın altındaki çocuklar için problem sadece ailesinden ve alıştığı çevreden ayrılmak değildir. Çocuğa enjeksiyon, intravenöz tedavi, gastrik aspirasyon ve ameliyat gibi hiç de hoş olmayan bazı uygulamaların yapılma nedenlerini açıklamak da güçtür. Aile ile konuşma ve yol gösterici el kitapların bulunması çocuğu hastane ortamına hazırlamada önemli rol oynarlar. Birçok acil olmayan operasyon hastanın yaşına uygun bir zamanda yapılabilir. Eğer özel bir aciliyet yoksa operasyon hastanın, aile ve doktor tarafından değişik test, manüplasyon ve operasyon hakkındaki açıklamalarını anlayacağı bir yaşa tehir edilmelidir. Çocukla uğraşan bütün hastane personeli sadece onlara nazik davranmakla kalmayıp onlarla ilişki kurmalı, konuşmalı, hatta mümkünse onlarla oynamalı ve gerçekten özel ilgi göstermelidir. Çocuk cerrahisinde uzun ve sıklıkla rahatsız edici bir hastane deneyiminden sonra kontrole gelen ve çocuğun tekrar hastaneye dönmek için gösterdiği arzuyu görmek kadar büyük bir ödül yoktur. Aksine, başarılı bir operasyon geçirmekle beraber hastanede yatmanın ciddi psikolojik izlerini taşıyan bir çocuk da en büyük başarısızlıktır.

Okunma Sayısı : 5047